Сәулет зерттеушілері Әділжан Псяев пен Давид Камински апталар бойы Виктор Константинов туралы ақпарат пен сол замандағы құжаттардан оның атын іздеген еді. Олар 1987 жылы шыққан «Қазақстан суретшілері» анықтамалығынан Виктор Константиновтың 1926 жылы Иркутск облысында дүниеге келгенін, Ленинградтағы Мухина атындағы жоғары көркем-өндірістік училищені бітіргенін, Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқанын білді.

Ол кісінің көптеген жұмыстары әлі күнге дейін сақталған, мысалы, «Алатау» қонақ үйінің алдындағы әшекей-композиция. «Арман» кинотеатрында ол жалпы көлемі 220 шаршы метрді құрайтын қасбеттік барельефтер мен шатырдың бүкіл периметрін қамтитын күрделі өрнекпен құйылған «тәжді» жүзеге асырған. Команда мұрағаттарда қажымай, талмай жұмыс істеді, бірақ не «тәж» сызбаларын, не Константиновтың отбасы туралы бір де бір ақпарат таба алмады.

Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейінде де ешкім ешқандай ақпарат бере алмады, суретші өз жұмыстарын ешқандай көрмеге қоймаған, тек монументалист ретінде ғана жұмыс жасаған екен. Өнер зерттеушісі және «Қазақстанның монументалды өнері» кітабының авторы Валерия Ибраевада да, Суретшілер одағының бұрынғы басшысы Сәуле Бөлтіріковада да Виктор Иннокентьевич туралы ешқандай ақпарат болмай шықты.

Іздеулердің бәрі лабиринттегі жүріс секілді тұйыққа тірелді. Іздеу Дэн Браунның романының желісін еске салды, бірақ бір ерекшелігі – кездейсоқ жайттар ешқандай ілік тудырмады. Айлар өтсе де, біз суретшінің бар-жоғын да біле алмадық.

«Арман» кинотеатрының жоба авторы сәулетші Александр Коржемпо бір әңгімесінде Алматыға дейін Константиновпен бірге Фрунзеде – қазіргі Бішкекте жұмыс істегенін айтқан еді. Сондықтан енді Қырғызстан астанасына бармаса болмайтыны түсінікті болды. Бірақ Әділжан мен Давид онда суретшінің бірнеше жұмысын ғана тапты, қалған жұмыстары уақыт пен ғимарат иелерінің құрбаны болған (Константиновтың тілін іздеу-ді қараңыз).

Сонымен іздеу аяқталып, суретші бейнесі беймәлім қалпында қалғандай болған еді. Бірақ 2019 жылдың ақпан айының басында команда мүшесі арт-куратор Ділда Рамазан күтпеген жерден досы жас суретші Леонид Ханның 2011 жылы Виктор Константиновтың портретін салғанын біледі.

Біз Леонидпен «Арман» кинотеатрында кездесіп, Виктор Иннокентьевичтің өз портретін көрмей тұрып қайтыс болғанын естідік.

Суретшілердің бұл жобасы Ардагерлер кеңесімен келісіп жасалған екен, мақсат тірі қалған ардагерлердің портреттерін салу болыпты. «Кейбір ардагерлерді студияға алып келдік, олармен сөйлестік, суреттемелер жасадық. Константинов денсаулығына байланысты келе алмайтын болғандықтан, біз ол кісіге өзіміз бардық. Ауырып тұрғанына қарамай, бізге есікті өзі ашты, қабырғаға сүйеніп әзер жүреді екен. Үйде өзінен басқа төсек тартып жатқан асырап алған екінші ұлы болды, ол өз бетімен қозғала алмайды екен», - деп еске алады Леонид.

«Менің есімде Константиновтың ерекше мейірімді көздері сақталып қалды, қарттық қанша жеңсе де, көзіндегі ұшқын мен сәуле сақталып қалыпты. Ол өз жұмыстары, Медеудегі «Коньки тебушілер» туралы әңгімеледі. «Соғысқа мектепті бітіре сала аттанған» суретші Берлинге дейін жеткенін айтты.

Леонид Константиновты Ардагерлер үйіндегі көрмеге шақырып, өзі келіп алып кететінін айтқан кезде Виктор Иннокентьевич: «Келмей-ақ қой, ол кезде мен мүлдем болмаймын», - деп жауап берген екен. Суретші суретін апарып беру үшін келесі жолы қоңырау шалғанда, телефон тұтқасын зайыбы көтеріпті.

Өкініше қарай Леонид Константиновтың мекен-жайын есіне түсіре алмады, ал телефон нөмірі баяғыда жоғалып қалыпты. Осылайша біз Константинов туралы аз ғана мәлімет таптық, ал отбасымен байланыса алмадық.

Ділда сонда да үмітін үзбей, «Алматыда тұратын шығар» деген оймен Константиновтың отбасы туралы ақпарат іздеп, 5 сәуірде Алматы қалалық Ардагерлер кеңесіне барған еді. Кеңесте қайтыс болған ардагерлер туралы ақпарат сақталмайды екен...